S

Saline royale, de zoutziederij van Arc-et-Senans

Saline royale d'Arc-et-Senans

Dat de Jura een verrassende streek is, ontdekten we in het najaar van 2020. Na een mooie roadtrip door de vallei van de rivier de Loue kwamen we uit in het onooglijke plaatsje Arc-et-Senans. Hier vind je de Saline royale, de koninklijke zoutziederij, een achttiende-eeuwse zoutfabriek. Het monumentale complex is geklasseerd als werelderfgoed, in combinatie met de iets verder gelegen zoutfabriek van Salins-les-Bains. De zoutziederij van Arc-et-Senans is een leuk uitje voor het hele gezin, waar je meer komt te weten over de geschiedenis van zout en architectuur. Als je tuinliefhebber bent, mag je ook de omliggende tuinen niet missen.

Waarom werd er in de achttiende eeuw midden op het platteland van de Jura zo’n grote fabriek aangelegd? De belangrijkste reden was het nabijgelegen bos van Chaux en het feit dat er in Salins-les-Bains pekelwater werd opgepompt. Uit dit pekelwater werd door verhitting zout gewonnen, waarvoor veel stookhout nodig was. Zout werd in die tijd bijvoorbeeld veel gebruikt voor de conservering van levensmiddelen en was daarom een populaire en onmisbare grondstof. Met de belasting op zout (gabelle) werd bovendien veel geld verdiend.

Utopie

Dat was ook de reden waarom er aardig wat budget beschikbaar was om de ideeën van architect Claude-Nicolas Ledoux te verwezenlijken. Hij gaf de fabriek vorm aan de hand van utopische denkbeelden over de ordening van de maatschappij. De gebouwen van het complex staan in een halve cirkel, met in het midden pontificaal de ambtswoning van de directeur. Die laatste voorzien van pompeuze pilaren, waardoor het gebouw een keizerlijke uitstraling uit de oudheid kreeg. Aan weerszijden staan de twee grote fabriekshallen en daaromheen diverse andere gebouwen, waaronder de onderkomens van de arbeiders. Rondom het hele terrein was ruimte voor tuinen, waar de arbeiders een extra bron van inkomsten uit konden halen.

In de negentiende eeuw moest de fabriek in de Jura het onderspit delven door achterstallig onderhoud en het feit dat zout uit zeewater mede dankzij het opkomende treinnetwerk goedkoper over het land verspreid kon worden. De gebouwen werden in de twintigste eeuw onder meer gebruikt voor huisvesting van vluchtelingen en in de tweede helft van de eeuw opengesteld voor publiek. Sinds 1982 staat het op de werelderfgoedlijst van Unesco.

Tegenwoordig vind je in de gebouwen diverse exposities en er is zelfs een klein hotel ingericht. Met een toegangskaartje kun je in de meeste gebouwen een kijkje nemen. In het hoofdgebouw, de vroegere directeurswoning, vind je een tentoonstelling over de geschiedenis van zoutwinning in de streek en wereldwijd. In het grote gebouw links van de ingang is het Musée Ledoux ingericht. Hier krijg je een fascinerende blik op het leven en werk van deze architect. Je ziet bijvoorbeeld tientallen maquettes van gebouwen die nooit gerealiseerd zijn, en ook de maquette van zijn ideale stad, die nabij de zoutziederij gevestigd had moeten worden, is indrukwekkend. Kern van zijn werk is de eenheid tussen vorm, functie en sociale aspecten van de gebouwen die hij ontwierp.

Bij de ingang kun je een tablet met audio meenemen (in diverse talen waaronder Nederlands) die je op een interactieve manier door de gebouwen leidt. Meer informatie over een bezoek aan de Saline royale vind je op de website.

CategorieënJura

Locatie

Bekijk al onze tips op een handige overzichtskaart!

Martijn

Bonjour! Ik ben Martijn, oprichter van Frankrijk Puur. Van jongs af aan kom ik graag in Frankrijk. Door mijn studie Franse Taal & Cultuur ben ik nog meer van het land en de Franse gewoontes gaan houden. Op Frankrijk Puur beschrijf ik onze ervaringen in Frankrijk en geef ik je tips voor leuke plekken.

Vragen, opmerkingen, tips? Neem contact op via martijn@frankrijkpuur.nl!

  1. Boudy Tjho says:

    Mooi over de zoutziederij. Ik ben ook een Frankrijk fan, ik spreek de taal ook van jongs af aan al. Vele jaren zijn we naar de Lot geweest, ook zo’n prachtige streek.

  2. verniers ronny says:

    Eind juli de Saline Royale bezocht. Fenomenaal bouwwerk met een achterliggende architecturale visie. Helaas geen restanten van de vroegere zoutwinningsactiviteiten aanwezig. Is meer dan een ommetje waard. Sterk aan te bevelen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *