M

Montségur, toevluchtsoord voor de katharen

Château de Montségur

Wanneer je de heuvel van Montségur voor het eerst ziet opdoemen tussen het ruige landschap van de Ariège, snap je meteen waarom de katharen hier aan het begin van de dertiende eeuw naar toe trokken. Ook nu nog kost het even wat moeite om de restanten van de burcht te bereiken. Maar bovenop word je beloond met een mooi uitzicht en een inkijkje in de geschiedenis.

De katharen, hoe zat het ook al weer? In de kerkgeschiedenis kwamen er naast de officiële leer van de kerk regelmatig alternatieve zienswijzen op, soms op detail, soms met belangrijkere verschillen. In de loop van de twaalfde eeuw groeiden de navolgers van een zo’n alternatieve leer in met name het zuidwesten van Frankrijk uit tot grotere gemeenschappen. Die kregen daar om allerlei redenen bescherming van regionale heersers, en soms bekeerden die heersers zich ook zelf tot deze religie. Later werd deze stroming bekend onder de naam katharisme.

Aan het begin van de dertiende eeuw wilde de paus afrekenen met deze ketterse leer en riep hij op tot een kruistocht. Na twee van deze bloedige campagnes, onder aanvoering van de Franse troon, tegen de katharen en hun beschermers, waren de aanhangers van deze religie teruggedrongen tot aan de rand van de ruige Pyreneeën. Ze hadden gezelschap gekregen van de zogenaamde faydits, grondbezitters die verdreven werden omdat ze ofwel zelf aanhangers van het katharisme waren ofwel omdat ze deze onderdak hadden verschaft.

Onneembaar?

Een van de belangrijkste plekken waar de katharen zich in de jaren ’40 van de dertiende eeuw hadden teruggetrokken was Montségur. Dit versterkte dorp was in 1204 gebouwd door Raymond de Péreille, zelf ook kathaar, op de resten van een eerder kasteel. Ze hadden daar een rijke en grote nederzetting, waar volop geleefd en gehandeld werd. In totaal werd de bijna onneembaar geachte burcht vier keer belegerd, vanaf 1212. Pas in 1243 kwam er een belegering die succesvol bleek te zijn. Met kerst klom een groepje van de in totaal 6.000 belegeraars naar boven en maakten ze zich meester van een wachttoren die aan het uiterste eind van het plateau op de heuvel stond. Daar konden ze vervolgens eindelijk hun trébuchet installeren, die vervolgens begon met het lanceren van stenen kogels richting de versterkingen van het dorp. Ongeveer een maand later kwamen er gaten in de verdediging en konden de inwoners weinig meer dan zich overgeven.

Op 1 maart 1244 onderhandelde de aanvoerder van de verdedigende troepen, Pierre-Roger de Mirepoix, met de aanvallers en wist hij te bedingen dat de levens van de soldaten en niet-katharen gespaard zou worden. Dat gold ook voor de katharen die hun geloof op zouden geven. De katharen die dat niet deden zouden twee weken krijgen om zich voor te bereiden op hun dood. Op 16 maart werd vervolgens een brandstapel opgericht waarop 220 katharen ter dood werden gebracht. De versterkingen en het complete dorp werden met de grond gelijk gemaakt. Om de macht van de Franse kroon te demonstreren verrees er een nieuw stenen kasteel in de Franse bouwstijl, dat in de loop der tijd vervolgens slechts een kleine rol zou gaan spelen in de verdediging van de Franse gebieden. Van dat laatste kasteel resteren tegenwoordig de contouren. De kathaarse bewoning is alleen nog in de vorm van wat fundamenten terug te vinden.

Een bezoek aan Montségur

We bereiken de top van de kleine, opvallend gevormde heuvel na ongeveer een half uurtje lopen over een steil bergpad dat begint langs de D9 waar ook een brede parkeerplaats te vinden is. Goede schoenen en op warme dagen een flesje water zijn aan te raden. Hoewel het jammer is dat van het originele kathaarse versterkte dorp weinig meer terug te vinden is, kost het toch niet veel moeite om je voor te stellen hoe het leven hier verliep. Bovendien is het uitzicht over de streek subliem, zowel over de lager gelegen delen richting het noorden als richting de Pyreneeën. We lopen de ruïnes van het kasteel binnen juist op het moment dat daar een gids bezig is te vertellen over de geschiedenis van het kasteel, aan een groep aandachtige toeschouwers. We luisteren even naar zijn levendig vertelde en verbeelde verhaal, alvorens het kasteel verder te verkennen. Je kunt naar de overblijfselen van de kathaarse bebouwing lopen, aan de achterkant. Verder kom je via een houten trap nog in een omsloten gewelfd gedeelte van het kasteel kijken. Na ongeveer een half uur bij de ruïnes te hebben gekeken wandelen we rustig naar beneden en brengen we nog een bezoekje aan het dorp Montségur, dat tegenwoordig een stuk lager tegen de helling ligt. Hier vind je een klein museum waar de geschiedenis van het kasteel verder wordt uitgediept. Zo kun je er bijvoorbeeld een impressie bekijken van hoe het er in de tijd van de katharen moet hebben uitgezien. Ook zijn enkele van de zware stenen kogels te zien die bij de belegering gebruikt zijn, maar ook andere archeologische vondsten, waarvan sommige ook uit veel vroegere tijden.

CategorieënAriège Occitanië

Locatie

Bekijk al onze tips op een handige overzichtskaart!

Martijn

Bonjour! Ik ben Martijn, oprichter van Frankrijk Puur. Van jongs af aan kom ik graag in Frankrijk. Door mijn studie Franse Taal & Cultuur ben ik nog meer van het land en de Franse gewoontes gaan houden. Op Frankrijk Puur beschrijf ik onze ervaringen in Frankrijk en geef ik je tips voor leuke plekken.

Vragen, opmerkingen, tips? Neem contact op via martijn@frankrijkpuur.nl!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *