Ontdek de tempeliersdorpen op de Causse du Larzac: reis terug in de tijd!

In het voorjaar van 2018 maakte ik een rondrit door de regio Occitanië. Daarbij kwam ik ook over de Causse du Larzac in de Aveyron, een mooi en onherbergzaam gebied. Vandaag neem ik je mee naar een intrigerend stukje geschiedenis van deze streek. In het midden van de twaalfde eeuw installeerden de tempeliers zich hier, op de hoogvlakte van de Larzac, nadat de orde door de paus was erkend. Ze stichtten er een viertal dorpen waar de inwoners van de streek bescherming zochten. De tempeliers gebruikten de opbrengsten van de landbouw en veeteelt om hun strijd in het Heilige Land te financieren.

In zo’n honderdvijftig jaar tijd gaven de tempeliers het landschap van de Larzac vorm en groeiden de dorpjes steeds verder. Ze kregen op een gegeven moment zoveel bezittingen en rijkdom, dat de Franse koning er uiteindelijk alles aan deed om hen van het toneel te doen verdwijnen. In 1312 kwam er een einde aan de orde, toen deze werd opgeheven door de paus, en hun bezittingen naar de orde van de hospitaalridders overgingen. Door de inspanningen van deze orde kregen de groeiende dorpen een betere verdediging tegen rondtrekkende bendes, door de bouw van muren en andere vestingwerken. In de twintigste eeuw zijn de tempeliers- en hospitaalridderdorpjes in de Larzac gerestaureerd en tegenwoordig worden ze in stand gehouden door een speciale stichting.

Sainte-Eulalie de Cernon

In 1159 krijgen de tempeliers het dorp Sainte-Eulalie en de omliggende landerijen uit handen van Raimond Bérenger, koning van Aragon, een van de koninkrijken van Spanje. Ze bouwen een grote commanderij in het dorp en verbouwen het al bestaande middeleeuwse kerkje. De commanderij bestaat uit vier gedeeltes. Allereerst het gedeelte waar het religieuze leven zich afspeelde, want de orde van de tempeliers was vooral ook een monnikenorde. Verder was er een gemeenschappelijk deel, met een sobere slaapzaal en eetzaal, er was een apart gedeelte voor de commandeur, en er was een gedeelte van het gebouw dat dienstdeed als werkplaats en opslagruimte voor de landbouw. Nadat de tempeliersorde opgeheven werd, bouwden de hospitaalridders het dorp en de commanderij nog verder uit, met onder meer torens en verdediginsmuren.

De goede staat van de commanderij maakt het dorp absoluut een bezoek waard. Je wordt er ondergedompeld in zeshonderd jaar geschiedenis, en kunt er door de gangen en zalen lopen waar vroeger de monniken verbleven. Bijzonder zijn ook de wandschilderingen en fresco’s in de diverse vertrekken, die deels bewaard zijn gebleven. En vergeet ook het kleine kerkje niet binnen te lopen, met onder andere een bijzonder middeleeuws doopvont dat tot nog niet zo lang geleden dienst deed als drinkbak, en sinds een tijdje weer terug in de kerk geplaatst is.

La Couvertoirade

In La Couvertoirade loop je echt een andere tijd in. Het ommuurde stadje lijkt er nog net zo bij te liggen als honderden jaren geleden. De tempeliers vestigden zich hier in een kasteel, waaromheen in de loop der tijd een dorp ontstond. In de omgeving werden schapen en paarden gehouden en de boeren verbouwden er graan. Leuk aan dit dorpje is dat je er een mooi beeld krijgt van hoe het leven zich hier in de voorbije eeuwen heeft afgespeeld. Onmisbaar is een wandeling over de muren, vanwaar je een leuk uitzicht hebt over de daken en de nabije omgeving. De toegang tot de muren bevindt zich in het gebouw van het toerismebureau.

Le Viala du Pas de Jaux

Het kleine dorp Le Viala du Pas de Jaux was eveneens een belangrijk centrum van landbouw en veehouderij voor de tempeliers. In eerste instantie was het nog nauw verbonden met Siante-Eulalie de Cernon, later groeide het er meer los van. In de tijd van de hospitaalridders, rond 1430, kreeg men het recht om een versterkte opslagplaats te bouwen. Die staat nu bekend als de Tour hospitalière, en het leuke is dat je hier ook naar boven kunt klimmen voor een mooi uitzicht over het dorp en de streek.

La Cavalerie

De grootste van de tempeliersdorpen is La Cavalerie. De naam stamt af van het feit dat hier paarden werden gehouden, die nodig waren voor de strijd van de tempeliers. Ook in dit dorp bouwden ze een kasteel, waarvan vandaag de dag echter weinig sporen zijn overgebleven. Pas nadat de tempeliers in de geschiedenisboeken verdwenen en de hospitaalridders het dorp overnamen kwam er een grote groei op gang. Ze versterkten het dorp, en dat trok allerlei volk aan, zoals handelaren en rijke burgers.

Sinds 1902 is er een groot militair kamp op het grondgebied van de gemeente. Dat zorgde voor nog meer groei van de economie van het plaatsje. Tegelijk leverde het ook strijd en weerstand op, wat tot een hoogtepunt kwam in de Lutte de Larzac, toen de overheid het kamp nog verder wilde uitbreiden maar de bevolking in opstand kwam. Uiteindelijk ging die uitbreiding dan ook niet door.

Doordat La Cavalerie zich in de loop der tijd verder ontwikkeld heeft, is er van de historische wortels minder te zien dan bij de andere tempeliersdorpen. Wel kun je nog langs de oude stadsmuren lopen en zie je her en der nog oudere gebouwen en straatjes tussen de nieuwere huizen.

Saint-Jean d’Alcas

In dit dorp zijn de banden met het tempeliersverleden van de streek minder, maar het speelde in dezelfde eeuw evengoed een rol van betekenis. En er zijn nog prachtige middeleeuwse gebouwen te bewonderen. Het dorp was in die tijd eigendom van de cisterciënzer abdij van Nonenque. Het in de vijftiende eeuw versterkte, ommuurde dorp heeft vier hoektorens. De oudere kerk, die al op een eerder tijdstip versterkt was, is opgenomen in de verdedigingswerken.