O

Ontdekkingstocht door een eeuwenoud ziekenhuis: Hospices de Beaune

Kom je in de Bourgogne, dan mag je Beaune niet missen. Ik had al vaak over deze stad midden tussen de wijnvelden gehoord, en dan met name over een indrukwekkend monumentaal gebouw dat midden in de stad staat: de Hospices de Beaune. Tijdens een rondwandeling door de gebouwen van dit voormalige ziekenhuis komt de geschiedenis tot leven.

Streektips

Ook dit bijzondere gebouw bezoeken? Misschien heb je wat aan deze tips!

Voor de oorsprong van de Hospices, ook wel Hôtel-Dieu genoemd, moeten we terug naar het jaar 1443. Nicolas Rolin, kanselier van de hertog van Bourgogne, besluit samen met zijn vrouw Guigone de Salins een ziekenhuis op te richten. Ter wille van zijn zieleheil, zo schrijft hij expliciet in de oprichtingsakte. Op 1 januari 1452 ontvangt het ziekenhuis de eerste patiënten. Het is nauw verbonden met de kerk, Rolin is ook betrokken bij een speciale zusterorde die het bewind over het ziekenhuis moet voeren. Bij het hospitaal hoort ook een omvangrijke wijngaard waarmee de kosten in de loop der tijd gedekt moeten worden.

In een kleine negen jaar tijd wordt een prachtig gebouw opgetrokken in typische Bourgondische bouwstijl, inclusief een indrukwekkende kapel. Bijzonder is dat het ziekenhuis in deze fraaie gebouwen tot en met de twintigste eeuw dienst heeft gedaan. Vanaf de vijftiende eeuw tot aan de jaren ’60 ontvingen de Hospices de Beaune ouden van dagen, invaliden, wezen, zieken, zwangere vrouwen en behoeftigen, en dat alles geheel kosteloos.

Bezoek aan de Hospices de Beaune

Een groot gedeelte van het Hôtel-Dieu is te bezoeken door middel van een audiotour, die bij de entreeprijs zit inbegrepen en ook beschikbaar is in het Nederlands. Er is zelfs een speciale kinderversie. Je loopt aan de hand van een aantal nummers door de gebouwen heen en ontdekt zo de hoogtepunten.

De sobere buitenkant van het hospitaal is overigens een schril contrast met de binnenkant. Pas als je de poort door bent naar de binnenplaats herken je de schitterend gekleurde dakpannen die van buiten niet zichtbaar zijn. Dit is de plek waar de audiotour begint. Je krijgt allereerst informatie over de twee vijftiende-eeuwse oprichters van het ziekenhuis, Nicolas en Guigone. Zij zijn het die ons door de gebouwen heen leiden.

Het tweede belangrijkste hoogtepunt waar we komen is de kapel, aan de linkerkant op de binnenplaats. Deze is voor meer dan de helft ingericht als ziekenzaal. De zieken hadden hier uitzicht op de bijzonder versierde balken aan het plafond én op de plek aan het uiterste stuk van de kapel, waar missen werden gevierd en uitvaartdiensten plaatsvonden. Om niet al te ontmoedigend te werken was er gelukkig voor de zieken wel een houten scheiding tussen de twee gedeeltes.

Ziekte en dood waren trouwens sowieso nog wat meer met elkaar verbonden dan nu, want de medische wetenschap was natuurlijk met name in de eerste paar eeuwen nog niet zo ver gevorderd. Hoe het daarmee stond krijg je te horen en zien in enkele van de andere delen van het complex. Zo kun je er binnenkijken bij de apotheek van het ziekenhuis, waar de potten met geneesmiddelen nog staan zoals ze daar enkele eeuwen geleden ook bijstonden. En elders zie je medische hulpmiddelen en allerlei instrumenten die door dokters en verpleegsters gebruikt werden.

Het Laatste Oordeel van Rogier van der Weyden

Een van de grootste hoogtepunten van een bezoek aan de Hospices de Beaune vind je bijna op het eind van de rondwandeling. Je komt dan namelijk in de zaal waar het prachtige veelluik Het laatste Oordeel hangt. Het is speciaal voor het ziekenhuis van Beaune gemaakt, op aanvraag van Nicolas Rolin, door de Vlaamse schilder Rogier van der Weyden, of Roger de la Pasture, zoals ze hem hier ook wel noemen. Vroeger hing het in de kapel, tegenwoordig in een speciaal ingerichte zaal met klimaatbeheersing. Leuk om te weten, is dat het in de negentiende eeuw werd herontdekt nadat het onder een dikke pleisterlaag tevoorschijn kwam bij restauratiewerkzaamheden in de kapel. Het is een van de mooiste voorbeelden van de Vlaamse school, een stroming in de schilderkunst en bestaat uit negen luiken die de scène van het Laatste Oordeel verbeelden, met de gelovigen en ongelovigen die voor God verschijnen. Ook de achterkanten van de panelen waren beschilderd, zodat er ook wat te zien was als het gesloten was. Geheel toepasselijk keek je dan naar schilderijen van de stichters, Nicolas en Guigone.

Vente des hospices de Beaune

Toen het ziekenhuis niet meer voldeed aan de eisen van de tijd, verrezen er andere ziekenhuizen in de stad, die overigens nog steeds door de zusterorde worden beheerd. En ook bijzonder is dat ze dat nog steeds deels bekostigen met de opbrengst van wijn. Sinds 2005 wordt de jaarlijkse wijnveiling in november door Christies georganiseerd, deze is uitgegroeid tot een wereldwijd bekend fenomeen en trekt veel bezoekers naar Beaune.

Locatie

Bekijk al onze tips op een handige overzichtskaart!

Martijn

Bonjour! Ik ben Martijn, oprichter van Frankrijk Puur. Van jongs af aan kom ik graag in Frankrijk. Door mijn studie Franse Taal & Cultuur ben ik nog meer van het land en de Franse gewoontes gaan houden. Op Frankrijk Puur beschrijf ik onze ervaringen in Frankrijk en geef ik je tips voor leuke plekken.

Vragen, opmerkingen, tips? Neem contact op via martijn@frankrijkpuur.nl!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *