Ook tachtig jaar na dato blijft het indrukwekkend om een bezoek aan de landingsstranden van Calvados en Manche te brengen. Hier maakten in juni 1944 duizenden soldaten een begin met de bevrijding van Europa. Verhalen over hun moed, angst en opoffering worden nog altijd levend gehouden in de vele musea en bij de officiële herdenking. We zijn al vaak in deze streek geweest en hier lees je mijn tips voor bijzondere plekken, musea en herdenkingen. We waren er bijvoorbeeld in 2019, toen 75 jaar vrijheid werd gevierd. 2024 markeert opnieuw een belangrijk moment: het 80-jarige jubileum van de gebeurtenissen rond D-Day.
StreektipsDit gebeurde er op D-Day, 6 juni 1944
Wie Normandië zegt, zegt D-Day, of Jour J en le débarquement zoals de Fransen het noemen. In de loop van de Tweede Wereldoorlog versterkte Duitsland grote delen van de Atlantische Kust met bunkers en artillerie, vanaf Noorwegen tot Zuid-Frankrijk. Duidelijk werd langzamerhand dat er een inval van geallieerde troepen zou plaatsvinden, de vraag was alleen waar precies. Pas-de-Calais, waar het Kanaal op z’n smalst is, lag voor de hand. Het werd echter de baai van de Seine, de stranden van Calvados en Manche waren het doel.
Op de morgen van 6 juni 1944 begon ‘Operatie Overlord’ en stak een armada aan oorlogsschepen de zee over, in combinatie met massale luchtsteun van bommenwerpers en jachtvliegtuigen. Duizenden soldaten bestormden de stranden tussen Sainte-Mère-Église en Ouistreham, en nog eens duizenden soldaten werden via de lucht achter de Duitse linies gedropt. In totaal deden zo’n drie miljoen soldaten mee aan de landingen, wat het de grootste amfibische operatie uit de militaire geschiedenis maakt. In het westen hadden de Amerikanen Utah Beach en Omaha Beach als richtpunt, de oostelijke stranden waren het terrein van de Britten (Gold Beach), Canadezen (Juno Beach) en nog een Britse divisie (Sword Beach).
Sporen
De strijd was hevig en de verliezen waren enorm, aan beide kanten. Stille getuigen daaraan zijn nog altijd de oorlogsbegraafplaatsen die langs de kust liggen, van zowel geallieerde als Duitse gevallenen. In een week tijd werd slechts een paar kilometer aan terrein gewonnen, en pas na enkele maanden konden de geallieerden doorstoten tot verder in Frankrijk.
Nog altijd kom je overal de sporen van de strijd tegen. In het landschap, bijvoorbeeld in de vorm van kraters bij Pointe du Hoc en bunkers en resten van Mulberryhavens langs de hele kust, maar ook doordat in allerlei musea en op begraafplaatsen de herinnering levend wordt gehouden. Het hele jaar kun je in de streek terecht voor het bezoeken van de herdenkingsplekken. Ontdek de landingsstranden bijvoorbeeld met een indrukwekkende roadtrip. Wil je je echt helemaal onderdompelen in de geschiedenis van D-Day, plan dan je bezoek in de eerste twee weken van juni. Nog ieder jaar vinden er rond 6 juni namelijk allerlei herdenkingen plaats en verzamelen liefhebbers van oud legermaterieel zich in de streek voor optochten en bezichtigingen.
Bezienswaardigheden
Landingsstranden
Op de stranden zelf is meestal niet zo heel veel meer te zien van de strijd die er 80 jaar geleden plaatsvond. Toch is het een indrukwekkende ervaring om hier een strandwandeling te maken, in de wetenschap dat zoveel mannen hier stierven en gewond raakten voor de vrijheid van Europa. Bij elk van de vijf landingsstranden zijn herdenkingsmonumenten opgericht en je vindt musea die een beeld geven van de gebeurtenissen. Op een paar plekken zijn nog tastbare overblijfselen, zoals bunkers, metalen barrières die door de Duitsers op het strand geplaatst waren en bij Arromanches liggen in zee de resten van de Mulberryhavens.
Musea
Direct aan de landingsstranden zijn diverse musea, maar ook verder landinwaarts is er veel te ontdekken. Wij vonden met name de musea van Utah Beach (nabij Sainte-Mère-Église) en Gold Beach (bij Arromanches) erg de moeite waard. Wil je meer achtergronden en context van D-Day ontdekken, breng dan bijvoorbeeld ook een bezoek aan het grote Mémorial de Caen, het Airborne Museum van Sainte-Mère-Église en het Normandy Victory Museum van Carentan.
Bevrijdingsroute
Zelf in de voetsporen van de bevrijders gaan, langs alle belangrijke plekken en monumenten? Dan is het leuk om de bevrijdingsroute te volgen. In feite zijn er twee gemarkeerde routes. De Voie de la Liberté is de oudste, en loopt in Normandië van Utah Beach via Carentan en Saint-Lô naar Avranches om vervolgens naar Saint-Malo in Bretagne af te buigen en verder te gaan naar Angers, Chartres, Reims en uiteindelijk te arriveren in Bastogne in België. Daarnaast is er sinds 2014 ook de Liberation Route die vanuit Zuid-Engeland start en via Normandië (Cherbourg, Caen, Falaise) naar Parijs, Brussel en Nederland verder gaat. De Voie de la Liberté herken je aan de wit-rode paaltjes aan de kant van de weg. De Liberation Route is met name gericht op wandelaars en fietsers.
Herdenkingen & D-Day Festival
Ieder jaar vinden er tal van herdenkingen plaats. Om de vijf jaar wordt het grootser gevierd. Zo ook dus in 2024, wanneer het tachtig jaar geleden is dat de landingen plaatsvonden. De meeste festiviteiten worden tussen 1 maart en 1 oktober georganiseerd. Het zwaartepunt van de herdenkingen ligt op 1 tot 16 juni 2024, onder de noemer D-Day Festival Normandy. Tijdens dit festival worden de herdenkingen opgeluisterd met zo’n honderd manifestaties, waaronder optochten van historische voertuigen, parachutesprongen, vuurwerk, tentoonstellingen, filmvoorstellingen en muziekoptredens. Op 9 juni vindt er bijvoorbeeld in Bayeux jaarlijks een grote optocht van honderden Britse tanks en legervoertuigen plaats. Bayeux was namelijk de eerste grote Franse stad die bevrijd werd. De officiële internationale herdenking van D-Day op 6 juni is alleen op uitnodiging en wordt gehouden op Omaha Beach, in het gezelschap van veel staatshoofden en veteranen. Gedurende die dag moet je aan de kust tussen Isigny en Ouistreham rekening houden met afgesloten wegen en kun je dit kustgebied alleen in met een sticker op je auto. Fietsers en wandelaars mogen er wel gewoon in. Naast de officiële herdenking zijn er rond 6 juni ook lokale kleinere herdenkingen waar je bij kunt aansluiten. Op de avond van 1 juni is er een grote vuurwerkshow op de vijf landingsstranden, als opening van de festiviteiten. Alle activiteiten van het D-Day Festival vind je op deze website.
Goed voorbereid op reis met de reisgids Normandië Westkust
Zeker weten dat je niets mist van de bezienswaardigheden van Calvados en Manche? Met onze reisgids nemen we je mee naar onze ontdekkingen. Verken de landingsstranden van D-Day, struin door schilderachtige dorpjes met vakwerkhuizen in Pays d’Auge of maak wandelingen langs de ruige kliffen van het schiereiland Cotentin. Ook de rustige binnenlanden van Calvados en Manche komen aan bod. In deze reisgids geven we je al onze tips voor een onvergetelijk verblijf.
