Het kasteel van Compiègne

Denk je aan het koninklijk paleis van Frankrijk, dan denk je aan Versailles. Maar er zijn meer bouwwerken in Frankrijk waar de koning en later de keizers officieel hun woning hadden. Één daarvan is het kasteel of paleis van Compiègne. En deze heeft eigenlijk nog veel oudere papieren dan Versailles, dat ‘nog’ maar zo’n vierhonderd jaar oud is. En het leuke is, het is er een stuk rustiger dan in Versailles. Ideaal om eens een kijkje te nemen in het leven van de Franse royals en adel uit vroeger tijden.

Merovingische tijd
In totaal hebben vier kastelen zich afgewisseld in Compiègne. De oudste dateert al uit de Merovingische tijd, oftewel de vijfde of zesde eeuw. Waarschijnlijk was dit koninklijke kasteel van hout, er is in elk geval vandaag de dag niets meer van terug te vinden. In de negende eeuw bouwt Karel de Kale een nieuw paleis, en op de plek van het oude paleis komt vervolgens een abdij. In de veertiende eeuw is het uiteindelijk Karel de Vijfde die op de plek van het huidige paleis een nieuw paleis voor ogen heeft. Van dit bouwwerk resteren nog slechts enkele stenen muren, die ingebouwd zitten in het paleis dat in de achttiende eeuw hier verrijst. Tijdens de godsdienstoorlogen raakt het paleis zwaar in verval. Gaandeweg worden er daarna stukken gerestaureerd en aangebouwd, en komen er ook elders in Compiègne regeringsgebouwen te staan.

In de achttiende eeuw wordt het zo’n onoverzichtelijk geheel, dat men besluit om alles op te knappen volgens een nieuw plan. Daarna is Compiègne al snel het favoriete onderkomen van Lodewijk de Vijftiende, die er zelfs op enig moment over nadenkt om hier permanent te komen wonen. Ook Napoléon komt er, na de Revolutie, graag. Hij laat er zelfs een grote balzaal aanleggen en ontmoet daar voor het eerst zijn toekomstige vrouw Marie-Louise d’Autriche. En ook daarna komen diverse staatshoofden nog naar Compiègne, om er in de zomer te verblijven en om er te jagen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog dient het tijdelijk als ziekenhuis, nog steeds zijn op de vloer van de balzaal vaag de rijen te zien waarlangs de bedden stonden opgesteld.

Bezoek
Maar tot zover de geschiedenis van dit vrij sobere bouwwerk. Want die geschiedenis laat zich ook grotendeels ontdekken door gewoon zelf naar het kasteel te gaan, zoals ik ervaren heb. Op de eerste zondag van de maand mag iedereen er gratis naar binnen. De dag ervoor hadden we juist Amiens ontdekt, en omdat het weer niet al te best was, was een dagje ronddwalen in koninklijke gangen verleidelijk. Na een uurtje rijden over de binnenweggetjes van Noord-Frankrijk, arriveerden we in Compiègne. Ondanks dat het dus de eerste dag van de maand kosteloos toegang is, én het nog kerstvakantie was, was het uitermate rustig in het paleis. Bijna niemand te zien! Ideaal om op je gemak alle pracht en praal te ontdekken.

Na binnenkomst loop je via de museumwinkel een rondje door het paleis, waarbij je via een prachtig trappenhuis op de verdieping met de koninklijke en keizerlijke appartementen belandt. Daar is op een indrukwekkende manier de sfeer en het interieur van het ‘Premier Empire’ in volle glorie te bewonderen. Je loopt er door een vertrek waar vroeger ‘s avonds de hoge dames en heren zich vermaakten, bijvoorbeeld met de voorloper van een flipperkast of een kaartspel. Je ziet er de slaapkamers van de keizer en keizerin en hun verrassend kleine bedden, de bibliotheek, de eetkamers… En wat ook niet mag ontbreken is de schitterende balzaal, waar je zelf ook best even wat danspasjes mag oefenen. Bij dat alles kun je audiocommentaar krijgen in diverse talen. Bij de museumwinkel zijn apparaatjes te leen voor één euro per stuk. Hiermee leer je alles over de geschiedenis van de vertrekken waar je doorheen loopt.

En ben je binnen uitgekeken? Dan mag een bezoek aan de tuinen ook niet ontbreken, zeker als je er in de zomer bent. En ook leuk: naast de rozentuin vind je de Salon de thé du jardin des Roses, in een oud bijgebouw van het kasteel. Hier kun je terecht voor een heerlijke lunch, met daarbij keuze uit tientallen soorten thee.