Een onontdekte parel: een wandeling door het karaktervolle dorp Châtillon-sur-Saône is als het lezen van een geschiedenisboek. Op elke straathoek sla je een bladzijde om en ontdek je iets nieuws. Over het verleden als wijndorp bijvoorbeeld, de werkplaats van een slager, of over de belegering door Zweedse troepen in 1635, de vestingwerken, de strategische ligging tussen Bourgogne en Lorraine.
StreektipsZelf ook een bezoek brengen aan Châtillon-sur-Saône? Misschien heb je wat aan deze tips!
Op een rustige namiddag eind mei parkeren we de auto naast de kerk en maken we een wandeling door het verstilde dorp. De eerste vermelding van Châtillon dateert uit de dertiende eeuw, in die tijd was er hier een kasteel. Strategisch gelegen, want je zit hier op een verhoging in het landschap, precies op de plek waar het riviertje Apance in de Saône stroomt. In die tijd maakte het deel uit van het hertogdom van Barr, dat later opging in het hertogdom Lorraine. Tegen het eind van de middeleeuwen braken roerige tijden uit voor het dorp. Deze plek ligt namelijk zo ongeveer op de grens van de streken Bourgogne en Lorraine. Eind vijftiende eeuw werd het dorp tweemaal veroverd en verwoest door de Bourgondiërs.
Dertigjarige Oorlog
De zestiende eeuw was vervolgens een periode van wederopbouw en veel van de huizen die je nu nog kunt zien dateren uit die tijd. Met name dankzij de handel in wijn floreert het stadje. Vanwege de positie, tussen Bourgondië en Lotharingen, maar ook niet ver van de Champagnestreek, blijven de verdedigingsmuren van belang. Ze zijn echter te zwak voor een serieuze belegering: in 1635, tijdens de bijzonder bloedige Dertigjarige Oorlog, nemen Franse troepen onder leiding van Kardinaal Richelieu het stadje binnen een dag in. Zo’n tweehonderd soldaten en inwoners worden geëxecuteerd. Niet veel later zijn de Lotharingers opnieuw het slachtoffer: ditmaal van Zweedse troepen onder leiding van Bernard van Saxen-Weimar, die in opdracht van de Fransen de streek Lotharingen terroriseert. Naar schatting komt meer dan de helft van de inwoners van Lotharingen in deze zware jaren om het leven. Door massale executies, maar ook door hongersnoden en de pest die vervolgens de streek teistert.
Na een aantal jaar keren de inwoners terug en komt er weer wat leven in Châtillon. Het blijft vanaf dan echter een landelijk dorp, van weinig belang. De mooie renaissancehuizen, die nog in redelijke staat bleken, worden simpelweg getransformeerd tot schuur of boerderij. Aan dat feit is het te danken dat er tegenwoordig nog zoveel moois te zien is.
Kelders en vensters
Bij een wandeling door het dorp valt al snel op dat veel huizen zijn voorzien van een fraaie gewelfde kelder. Ook de bijzondere renaissancevensters zijn niet te missen. De kelders werden in het verleden onder meer voor de opslag van wijn gebruikt. Net als op veel andere plekken in Frankrijk zorgde de druifluis voor vernietiging van wijngaarden, met name begin twintigste eeuw, waardoor er vandaag de dag in deze streek nog maar weinig wijngaarden te bespeuren zijn. Een aantal van de huizen valt met name op, door de grootte, of door de fraaie staat. Ontdek bijvoorbeeld het Hôtel du Faune, versierd met een beeldje van een grimassende kop, de Grenier à Sel, waar vroeger het zout werd opgeslagen, of het Hôtel de Ligniville, met aan de achterkant een indrukwekkende houten wenteltrap.
Sinds 1984 wordt er in Châtillon veel gerestaureerd, onder meer door Nederlanders die er een tweede huis kochten. Ook is er een museum dat bestaat uit meerdere huizen, ‘Maisons musée’, waar je kunt binnenkijken bij verschillende ambachten uit vervlogen tijden. Je komt er meer te weten over de geschiedenis van het dorp, onder meer de wijnbouw maar ook de militaire historie. Helaas was dit gesloten toen wij het dorp bezochten, maar alsnog was er voor ons genoeg te zien. Het oude huis van de slager bijvoorbeeld, of de restanten van de verdedigingswerken. Maar het hoogtepunt zijn toch wel de vele renaissancegevels met prachtige vensters en kelders. Het dorp is bezig met het goedkeuringsproces van het label Petite cité de caractère, en het is niet moeilijk te zien waarom het op die lijst behoort te staan.
De markt en oude markthal is in een ander dorp, Châtillon-sur-Chalaronne in het departement Ain.
Sorry, je hebt gelijk, haal maar weg!