Er zijn twee belangrijke redenen om een bezoek te brengen aan de stad Avranches. Als eerste het weidse uitzicht dat je vanaf diverse plekken in de stad hebt op de baai van Mont Saint-Michel. De tweede is het bijzondere museum Scriptorial, waar de schatten van de abdij bewaard en getoond worden: schitterende, eeuwenoude manuscripten van onschatbare waarde. Voor iedereen die voorbij de hordes toeristen wil kijken en eens een ander beeld wil krijgen van het klooster op de rots, is Avranches niet te missen.
StreektipsZin om zelf Avranches te verkennen? Misschien heb je wat aan deze tips!
Bisschop Aubert
De geschiedenis van Avranches is nauw verbonden met die van Mont Saint-Michel. De oorsprong van de stad is waarschijnlijk Romeins, alhoewel er maar weinig sporen uit die tijd bekend zijn. Duidelijker is dat het rond de vijfde eeuw een bisschopsstad werd. De twaalfde bisschop in lijn, Aubert, werd de bekendste: hij kreeg volgens de overlevering van de aartsengel Michael de opdracht om op het rotsachtige eiland in de nabijgelegen baai een klooster te stichten, wat uiteindelijk Mont Saint-Michel zou worden.
Eerder bezocht ik al eens dit bijzondere eiland, in de herfst, dit keer waren we benieuwd naar Avranches, dat er zo dicht bij ligt maar door de meeste toeristen snel voorbijgereden wordt. En dat is niet terecht, ontdekten we al snel. Toen de abdij van Mont Saint-Michel ten tijde van de Franse Revolutie werd gesloten, kwam de omvangrijke bibliotheek van duizenden boeken in handen van de gemeente Avranches. De collectie boeken geeft een gedetailleerd beeld van het benedictijner kloosterleven en is alleen daarom al bijzonder. Daarbij komt nog dat er onder deze boeken zich zo’n tweehonderd manuscripten – handgeschreven boeken uit de tijd voor de boekdrukkunst – bevinden. De oudste daarvan dateren uit de negende eeuw. Begin eenentwintigste eeuw werd besloten om een museum aan deze verzameling boeken te wijden. Er verrees een nieuw gebouw, het Scriptorial, deels in de oude vestingwallen van de overblijfselen van het middeleeuwse kasteel van Avranches.
Schatkamer
Waar het rotsachtige eilandje ieder jaar tegenwoordig zo’n drie miljoen bezoekers trekt, telt het Scriptorial er slechts twintigduizend. Een aantal dat veel hoger zou moeten zijn, gezien het belang van de collectie en de leuke manier waarop het is tentoongesteld, voor jong en oud toegankelijk. Het museum is opgezet op een manier die wel wat aan het kloostereiland doet denken, je begint beneden en met enkele haarspeldbochten bereik je vervolgens de top, waar ook letterlijk het hoogtepunt van het bezoek ligt: de ‘schatkamer’ met daarin een kleine twintig manuscripten. Iedere drie maanden wordt de tentoonstelling gewisseld, zodat in ongeveer drie jaar tijd de volledige collectie van tweehonderd middeleeuwse manuscripten aan bod komt.
In de lager gelegen zalen krijg je een mooi beeld van de geschiedenis van het kloostereiland en gaandeweg wordt ingezoomd op de productie van manuscripten, wat een belangrijk onderdeel vormde van het dagelijkse leven in een middeleeuws benedictijner klooster. Er is een (onder meer Nederlandstalige) audiogids verkrijgbaar, zodat je ook als je Frans niet zo goed is niets hoeft te missen van de informatie. Voor kinderen is het leuk dat er in elke zaal wel spelletjes of interactieve schermen staan. Zo kun je zelf bijvoorbeeld ontdekken hoe de kleuren van de afbeeldingen in manuscripten werden vervaardigd of wat er komt kijken bij het maken van een boek. Tot slot is het uniek om oog in oog te staan met de teksten die meer dan duizend jaar geleden werden neergepend. De monniken die zo zorgvuldig aan deze teksten werkten, komen een stukje dichterbij door de grapjes en krabbels die ze her en der in de marges verwerkten. Ze verdienen waardering: in deze tijd van copy-paste is het amper meer voor te stellen dat we het bewaard blijven van veel van de belangrijkste geschriften uit de wereldgeschiedenis aan hun werk te danken hebben. Iets van die waardering komt tot uiting in het mooi opgezette Scriptorial.
Rondwandeling
Na ons bezoek aan het museum lunchen we in de Jardin des Plantes, een park dat een prachtig panorama geeft over de Mont Saint-Michel. Daarna volgen we de rondwandeling die door het Office de Tourisme is samengesteld en die je in een uurtje tijd langs de grootste bezienswaardigheden van de stad leidt. Een daarvan is de donjon, net naast het Scriptorial, in feite geen echt donjon maar de overblijfselen van een deel van de verdedigingsmuur van het kasteel. Vanaf deze hooggelegen plek heb je opnieuw uitzicht over het kloostereiland maar ook over de stad zelf en het groene heggenlandschap rondom de stad. Wanneer we tenslotte naar de Square Thomas Becket wandelen, komen we door een van de oudste straatjes van de stad, waar nog de oorspronkelijke middeleeuwse bestrating ligt, de Rue Engibault. Her en der flankeren enkele fraaie vakwerkgevels de straten. Net als veel andere Normandische steden werd ook Avranches flink getroffen door de oorlogshandelingen na D-Day, waardoor veel originele bebouwing helaas verloren is gegaan.
